Tytułem przypomnienia należy wskazać, że niedawne zmiany w przepisach wprowadziły od 2019 r. możliwość zastosowania tzw. ulgi IP Box. Nowej instytucji przewidującej preferencyjną stawkę podatku dochodowego w wysokości 5-ciu % dla dochodów z kwalifikowanych praw własności intelektualnej (art. 30ca ust. 1 ustawy o PIT oraz art. 24d ust. 1 ustawy o CIT). Ponieważ do tej kategorii należy autorskie prawo do programu komputerowego, IP Box stało się atrakcyjnym rozwiązaniem dla podmiotów działających w branży IT. Posiadanie kwalifikowanego prawa IP nie jest jedynym warunkiem dla skorzystania z IP Box. Stworzona przez ustawodawcę atrakcyjna możliwość niesie za sobą liczne wątpliwości prawne. Niestety wydane przez Ministerstwo Finansów 86-cio stronnicowe objaśnienia podatkowe nie zawsze okazują się pomocne przy ich wyjaśnianiu (zob. https://www.gov.pl/web/finanse/objasnienia-podatkowe-dot-preferencyjnego-opodatkowania-dochodow-wytwarzanych-przez-prawa-wlasnosci-intelektualnej-ip-box ).
Poniższe wyjaśnienia są omawiane na na przykładach PIT, mogą one być jednak przydatne również dla podatników CIT.
Co jest opodatkowane 5% stawką?
Ulga IP Box w największym skrócie polega na preferencyjnym opodatkowaniu 5% stawką podatkową dochodów uzyskiwanych przez podatnika z praw własności intelektualnej, których podatnik jest właścicielem, współwłaścicielem, użytkownikiem lub posiada prawa do korzystania z nich na podstawie umowy licencyjnej i które są chronione na podstawie obowiązującego prawa krajowego lub międzynarodowego przez m.in. patent, czy właśnie autorskie prawo do programu komputerowego (tzw. kwalifikowane prawa własności intelektualnej / kwalifikowane IP).
Podatek od osiągniętego przez podatnika w ramach pozarolniczej działalności gospodarczej kwalifikowanego dochodu z kwalifikowanych praw własności intelektualnej wynosi 5% podstawy opodatkowania (art. 30ca ust. 1 Ustawy o PIT).
Podstawa opodatkowania
Podstawę opodatkowania stanowi tutaj suma wszystkich kwalifikowanych dochodów z wszystkich kwalifikowanych praw własności intelektualnej osiągniętych w roku podatkowym (art. 30ca ust. 3 Ustawy o PIT).
Szczegółowa lista tytułów dochodów została wskazana w art. 30ca ust. 7 Ustawy o PIT. Osoby z branży IT najczęściej dotyczą dwa z wymienionych tam czterech przykładów (pkt 2 i 3). Zgodnie z treścią art. 30ca ust. 7 pkt 2 i 3 Ustawy o PIT, dochodem (stratą) z kwalifikowanego prawa własności intelektualnej jest obliczony zgodnie z art. 9 ust. 2 dochód (strata) z pozarolniczej działalności gospodarczej w zakresie, w jakim został osiągnięty m.in. ze sprzedaży kwalifikowanego prawa własności intelektualnej (pkt 2) lub z kwalifikowanego prawa własności intelektualnej uwzględnionego w cenie sprzedaży produktu lub usługi (pkt 3).
Wskaźnik nexus
Co więcej, zgodnie z art. 30ca ust. 4 Ustawy o PIT „Wysokość kwalifikowanego dochodu z kwalifikowanego prawa własności intelektualnej ustala się jako iloczyn dochodu z kwalifikowanego prawa własności intelektualnej osiągniętego w roku podatkowym i wskaźnika obliczonego według wzoru:
[(a + b) ∗ 1,3] / [a + b + c + d]
w którym poszczególne litery oznaczają koszty faktycznie poniesione przez podatnika na:
a – prowadzoną bezpośrednio przez podatnika działalność badawczo rozwojową związaną z kwalifikowanym prawem własności intelektualnej;
b – nabycie wyników prac badawczo-rozwojowych związanych z kwalifikowanym prawem własności intelektualnej, innych niż wymienione w lit. d od podmiotu niepowiązanego w rozumieniu art. 23m ust. 1 pkt 3;
c – nabycie wyników prac badawczo-rozwojowych związanych z kwalifikowanym prawem własności intelektualnej, innych niż wymienione w lit. d, od podmiotu powiązanego w rozumieniu art. 23m ust. 1 pkt 4;
d – nabycie przez podatnika kwalifikowanego prawa własności intelektualnej.”.
W myśl art. 30ca ust. 6 Ustawy o PIT „W przypadku gdy wartość wskaźnika, o którym mowa w ust. 4, jest większa od 1, przyjmuje się, że wartość ta wynosi 1.”.
Dochód kwalifikowany – ulga IP Box
Podsumowując te skomplikowane przepisy – aby określić sumę wszystkich kwalifikowanych dochodów z wszystkich kwalifikowanych praw własności intelektualnej osiągniętych w roku podatkowym należy: określić kwalifikowany dochód z każdego wytworzonego i skomercjalizowanego kwalifikowanego IP w trakcie roku podatkowego.
Kwalifikowany dochód z kwalifikowanego IP (dochód do opodatkowania 5% stawką) ustala się jako osiągnięty w trakcie roku podatkowego dochód z danego prawa własności intelektualnej pomnożony przez wskaźnik nexus. Zatem w efekcie należy odpowiednio ustalić ten wskaźnik nexus.
Jeżeli wskaźnik nexus wyniesie 0, to 0% osiągniętego dochodu z danego prawa będzie można opodatkować zgodnie z zasadami IP Box, natomiast jeżeli wskaźnik wyniesie 1 to 100 % kwalifikowanego dochodu będzie można opodatkować zgodnie z IP Box.
Mając na uwadze powyższe oraz istotę obliczania wskaźnika nexus można stwierdzić, iż preferencyjne opodatkowanie jest możliwe do zastosowania tylko w sytuacji, gdy Podatnik ponosi jakiekolwiek koszty, które są bezpośrednio związane z kwalifikowanym prawem własności intelektualnej . Co niezwykle istotne, ponieważ podatnicy prowadzący jednoosobowe działalności gospodarcze często nie ponoszą kosztów bezpośrednio związanych z IP Box. Dlatego nie należy bagatelizować wskaźnika nexus oraz strony kosztowej tzw. ulgi IP BOX! Potwierdzeniem tego stanowiska jest najnowszy wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie z dnia 22 października 2020 r. (sygnatura akt: I SA/Sz 591/20; jeszcze nieprawomocny), sąd skonstatował, że jeśli programista nie ponosi żadnych kosztów bezpośrednio związanych z tworzeniem lub rozwijaniem oprogramowania nie może skorzystać z IP Box, ponieważ nie może ustalić wskaźnika nexus (jest on równy 0). Oczywiście można dyskutować z sensownością tego rozwiązania oraz z matematycznymi obliczeniami, niemniej jednak stanowisko takie jest obecnie w miarę jednolite, dlatego należy się do niego zastosować.
CDN...
Podsumowanie
| Podstawa opodatkowania | to suma kwalifikowanych dochodów z roku podatkowego ze wszystkich kwalifikowanych IP. |
| Wysokość poszczególnego kwalifikowanego dochodu z kwalifikowanego IP | ustala się jako iloczyn: dochodu z kwalifikowanego IP osiągniętego w roku podatkowym (1) i wskaźnika nexus obliczonego według specjalnego wzoru (2). |
| (1) Zgodnie z art. 30ca ust. 7 ustawy o PIT dochodem z kwalifikowanego IP jest osiągnięty w roku podatkowym dochód: z opłat lub należności wynikających z umów licencyjnych, dotyczących kwalifikowanego IP,ze sprzedaży kwalifikowanego IP,z kwalifikowanego IP uwzględnionego w cenie sprzedaży produktu lub usługi,z odszkodowania za naruszenie praw wynikających z kwalifikowanego IP (…). | |
| 2) Wskaźnik nexus musi być > od 0. Skorzystanie z IP Box jest możliwe gdy występuje związek między dochodem kwalifikującym się do preferencji, a kosztami faktycznie poniesionymi w celu jego uzyskania – gdy podatnik ponosi jakiekolwiek koszty bezpośrednio związane z wytworzonym kwalifikowanym prawem własności intelektualnej [szerzej nt. „podejścia nexus” w Raporcie OECD BEPS Plan Działania nr 5 akapit 30]. |
