Pojęcie “smart contract” jest przedmiotem wielu dyskusji – zarówno prawników jak i osób związanych z szeroko pojmowaną technologią. Pojęcie smart contract powstało jednak dość dawno – po raz pierwszy sformułowanie “smart contract” zostało użyte przez amerykańskiego prawnika i informatyka, Nicka Szabo, już w roku 1994.
Czym jest smart contract?
Na wstępie należy wskazać, że zarówno w świecie prawników jak i świecie technologii nie obowiązuje jedna definicja smart contract. Niemniej, w większości przypadków smart contract jest słusznie utożsamiany z programem komputerowym (kodem), który na podstawie posiadanych danych wykonuje obowiązki wynikające z umowy w sposób automatyczny.
Smart contract może prowadzić zatem do (samo)wykonania umowy, jeżeli taki jest efekt zastosowania kodu komputerowego. W ten sposób, wskutek spełnienia przesłanek określonych w kodzie, skutki prawne wywoływane są automatyczne. Przykładem takiego smart contract jest program realizujący płatności po spełnieniu przesłanek np. upływie zdefiniowanej liczby dni od poprzedniej płatności. Poza tym, smart contract może stanowić nie tylko sposób automatyzacji wykonywania umowy, ale również prowadzić do samego zawarcia umowy. Tym samym smart contract można uznać za sposób zawierania umów. W rezultacie należy stwierdzić, że smart contract nie stanowi rodzaju umowy w świetle prawa, w szczególności prawa polskiego.
Praktyczne zastosowanie smart contract
Jak wskazano powyżej, w praktyce smart contract wykonują określone obowiązki umowne. W niektórych przypadkach kontrakty typu smart mogą nawet realizować roszczenia osób trzecich, np. w przypadku automatycznej wypłaty odszkodowania z tytułu opóźnionego lotu samolotu. Smart contract może mieć także wpływ na przedmiot umowy, np. najmu. W praktyce może to oznaczać, że w przypadku braku płatności ze strony klienta – najemcy – smart contract uniemożliwi uruchomienie najmowanego pojazdu. Smart contract może także umożliwiać składanie oświadczeń wiedzy takich jak wezwanie do zapłaty w przypadku braku płatności kontrahenta.
Podsumowując, smart contract to program komputerowy który zapewnia samowykonalność postanowień umowy określonych i zdefiniowanych w kodzie. Smart contract może zatem usprawnić wykonywanie umowy. Smart contract – wbrew nazwie – nie jest zatem umową i z umową w sensie prawnym nie powinien być utożsamiany.
