Praca zdalna, w szczególności w świetle pandemii COVID-19, jest rozwiązaniem powszechnie stosowanym w Polsce. Dla wielu pracowników oznacza to wykonywanie pracy z miejsca zamieszkania. Czy praca zdalna jest także dopuszczalna, jeżeli pracownik przebywa w innym państwie UE?
Liberalizm regulacji dotyczących pracy zdalnej a projekt nowelizacji KP
Możliwość wykonywania pracy z dowolnego miejsca na świecie doprowadziła do powstania pojęcia „workation” (połączenie słów „work” oraz „vacation”). Aktualne regulacje dotyczące wykonywania pracy zdalnej, które są zawarte w jednej z ustaw tzw. covidowych, nie odnoszą się do możliwości wykonywania pracy zdalnej poza granicami Polski. W związku z tym faktycznie wiele osób wykonuje pracę przebywając poza terytorium RP.
Warto zwrócić uwagę, że rząd przygotował projekt nowelizacji kodeksu pracy sankcjonujący pracę zdalną. Zgodnie z projektem, założeniem pracy zdalnej jest jej wykonywanie w miejscu uzgodnionym z pracodawcą. Tym samym autorzy projektu zakładają konieczność uzyskania zgody pracodawcy m.in. na wykonywanie pracy zdalnej spoza Polski.
Miejsce wykonywania pracy ma wpływ na opłacanie składek na ubezpieczenia społeczne
W przypadku wykonywania pracy poza Polską a częściowo w Polsce lub dla pracodawcy z siedzibą w Polsce, pojawia się pytanie, w którym państwie należy zapłacić składki na ubezpieczenie społeczne. W tym kontekście należy przede wszystkim wskazać, że pracownik podlega regulacjom tylko jednego państwa członkowskiego z punktu widzenia ubezpieczeń społecznych (ubezpieczenia emerytalne, rentowe, wypadkowe, chorobowe). Taka sytuacja występuje także w przypadku, gdy pracownik wykonuje czynności zawodowe na terytorium kilku państw.
Państwem, którego regulacjom podlega pracownik, to państwo w którym pracownik wykonuje pracę. Regulacje unijne nie odpowiadają jednak na pytanie, jaki okres pracy na terytorium innego państwa powoduje powstanie obowiązku ubezpieczeniowego w tym państwie. Dlatego należy liczyć się z tym, że nawet krótkie wykonywanie pracy zdalnej w innym państwie członkowskim oznacza podleganie regulacjom tego innego państwa. Co to w praktyce oznacza? To regulacje innego państwa UE mogą określać wysokość składek na ubezpieczenia społeczne. To z kolei może także oznaczać konieczność rejestracji pracodawcy jako płatnika składek za granicą.
Aspekty podatkowe pracy zdalnej
Przy pracy zdalnej wykonywanej z innego państwa warto także uwzględnić aspekty podatkowe. W przypadku państw, z którymi Polska zawarła umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, jeżeli pracownik przebywa w takim kraju łącznie co najmniej 183 dni w roku, wówczas konieczne będzie opodatkowanie jego dochodu z pracy w takim państwie.
Podsumowanie
Jak widać, wykonywanie pracy zdalnej spoza terytorium RP może wywoływać konsekwencje finansowe zarówno z perspektywy pracownika jak i pracodawcy. W związku z tym jednym z rozwiązań jest odpowiednie uregulowanie przez pracodawców możliwości wykonywania pracy zdalnej poza Polską.
W przypadku pytań – zachęcam do kontaktu: piotr.mijal@prawo-it.pl
